Zabij zombie – powstrzymaj starzenie

Starzenie dotyczy każdego z nas i stanowi problem, nie tylko ekonomiczno-społeczny, ale i medyczny, zarówno w krajach rozwijających się, jak i rozwiniętych. Istnieje coraz większa potrzeba zrozumienia mechanizmów leżących u podstaw tego wciąż niepoznanego, niesłychanie złożonego procesu. Jedną z przyczyn starzenia się tkanek jest gromadzenie się w nich starych komórek, z ang.„senescent cells” [1]

Poznajcie tych łobuzów

Komórki te charakteryzują się zahamowanym podziałem, zmienionym kształtem, wydzielaniem specyficznych substancji oraz tym, że są odporne na śmierć. Zamieniają się w “komórkowe zombie”, które mogą wpływać negatywnie na inne komórki i rozprzestrzeniać stan zapalny w całym organizmie [2]. Powstają i gromadzą się wraz z wiekiem, a naukowcy odkryli, że wyeliminowanie ich może odwracać niektóre skutki starzenia. Profesor Jan van Deursen z Mayo Clinic i jego zespół zadali sobie pytanie: czy pozbycie się komórek “zombie” myszy opóźni ich przedwczesne starzenie? Odpowiedź była twierdząca. W badaniu z 2011 roku zespół odkrył, że wyeliminowanie “starzejących się” komórek zapobiega wielu zmianom związanym z wiekiem [3]. Odkrycie to wywołało falę podobnych eksperymentów i wyników. W ciągu następnych lat dziesiątki badań potwierdziły, że “komórki zombie” gromadzą się w starzejących się narządach, a ich eliminacja może złagodzić, a nawet zapobiec niektórym chorobom. Zjawisko eliminacji komórek “senescent” okazało się nieoczekiwanym zwrotem w badaniach nad starzeniem [4]. 

Czy będą praktyczne zastosowania?

Ze względu na potencjalne negatywne skutki gromadzenia się tych komórek, terapie oparte na lekach, które mogłyby eliminować komórki „senescent” stanowią interesującą strategię terapeutyczną opóźniania starzenia i chorób związanych z wiekiem [5].

Obecnie wiele firm farmaceutycznych i biotechnologicznych testuje leki zwane “senolitykami” – które niszczą starzejące się komórki dając nadzieję na złagodzenie spustoszenia związanego z wiekiem. Dla przykładu firma Unity Biotechnology w San Francisco w Kalifornii, której współzałożycielem jest Profesor van Deursen, planuje przeprowadzenie wielu badań klinicznych u pacjentów z chorobami układu mięśniowo-szkieletowego (początkowo koncentrując się głównie na chorobie zwyrodnieniowej stawów) oraz z chorobami oczu [6].

W młodej – zdrowej tkance, komórki które uległy uszkodzeniom pobudzają naprawę i emitują sygnał alarmowy, skłaniając układ immunologiczny do ich eliminacji. Jednak w procesie starzenia, komórki starzejące zaczynają gromadzić się w wielu tkankach i organach. Nadal dokładnie nie wiemy, dlaczego tak się dzieje. Sugeruje się, że wraz z wiekiem układ odpornościowy przestaje, niestety, reagować na te komórki [4].

Do chwili obecnej w literaturze naukowej opisano 14 leków senolitycznych. Trzeba jednak podkreślić, że różne choroby związane ze starzeniem wymagają wielu rodzajów senolityków. Każda starzejąca się komórka może mieć inny mechanizm ochrony.

Dieta w walce z zombie

Musimy pamiętać też o tym, że żywność bogata w polifenole (związki, które występują w wielu warzywach, owocach i ziołach o silnym działaniu przeciwutleniającym i przeciwzapalnym) może być także wykorzystana jako “żywność anty starzeniowa” [7]. Wiele naturalnych związków posiada właściwości eliminujące szkodliwy wpływ komórek zombie, takich jak kwercetyna, naringenina, apigenina, kurkumina, resweratrol i wiele innych. Mają one potwierdzone naukowo działanie w eliminacji negatywnych skutków starych komórek naszego organizmu [8]. 

W kolejnych postach będziemy się z Wami dzielić szczegółami na temat tych wartościowych substancji, w jakich produktach się znajdują i ich anty-starzeniowego działania, dlatego śledźcie nas na bieżąco. 

Dla zachęty podpowiem, że u mieszkańców Okinawy, Sardynii, Ikarii (Grecja), czy Loma Lindy (USA) – są to obszary z największym zagęszczeniem stulatków, długowieczność wynika głównie ze stylu życia, oraz diety, która ma niską kaloryczność, ale jest bogata w polifenole [9,10]. 

Bibliografia

1. Campisi J, Robert L. Cell Senescence: Role in Aging and Age-Related Diseases. Aging (Albany NY). 2014:45-61. doi:10.1159/000358899
2. Scudellari M. To stay young, kill zombie cells. Nature. 2017;550(7677):448-450. doi:10.1038/550448a
3. Baker D, Wijshake T, Tchkonia T et al. Clearance of p16Ink4a-positive senescent cells delays ageing-associated disorders. Nature. 2011;479(7372):232-236. doi:10.1038/nature10600
4. van Deursen J. The role of senescent cells in ageing. Nature. 2014;509(7501):439-446. doi:10.1038/nature13193
5. Childs B, Gluscevic M, Baker D et al. Senescent cells: an emerging target for diseases of ageing. Nature Reviews Drug Discovery. 2017;16(10):718-735. doi:10.1038/nrd.2017.116
6. Pipeline – Unity Biotechnology. Unitybiotechnology.com. https://unitybiotechnology.com/pipeline/#lead-candidates. Published 2019. Accessed January 5, 2019.
7. Queen B, Tollefsbol T. Polyphenols and Aging. Curr Aging Sci. 2010;3(1):34-42. doi:10.2174/1874612811003010034
8. Gurău F, Baldoni S, Prattichizzo F et al. Anti-senescence compounds: A potential nutraceutical approach to healthy aging. Ageing Res Rev. 2018;46:14-31. doi:10.1016/j.arr.2018.05.001
9. Appel L. Dietary Patterns and Longevity. Circulation. 2008;118(3):214-215. doi:10.1161/circulationaha.108.788497
10. Willcox B, Willcox D, Suzuki M. Demographic, phenotypic, and genetic characteristics of centenarians in Okinawa and Japan: Part 1—centenarians in Okinawa. Mech Ageing Dev. 2017;165:75-79. doi:10.1016/j.mad.2016.11.001.