5 przyczyn powstawania cieni pod oczami

Długi wieczór w pracy, impreza ze znajomymi czy wciągający serial obejrzany za jednym zamachem. A gdy rano budzi nas dźwięk budzika i uda nam się wstać z łóżka, w lustrze często spotyka nas niezbyt przyjemny widok: oczy podkrążone jak u pandy. I choć zazwyczaj zauważamy cienie pod oczami po nieprzespanej nocy, przyczyna ich powstawania jest dużo bardziej złożona.  

Cienie pod oczami można zdefiniować jako obustronne, okrągłe, jednolicie zabarwione plamy [1]. Dotykają nas niezależnie od wieku, płci i rasy, choć są mocniej zaznaczone w niektórych grupach etnicznych i nasilają się wraz z wiekiem. Im jesteśmy starsi, tym bardziej wiotka i cienka jest nasza skóra, a tkanka tłuszczowa ulega redystrybucji, czyli przemieszczeniu [2]. Cienie nie są bolesne, ale mogą nadawać twarzy smutny i zmęczony wygląd.

Skąd się biorą przebarwienia pod oczami?

1. Nadmierna pigmentacja

Melanina to barwnik odpowiedzialny za pigmentację – determinuje kolor skóry, tęczówek i włosów. Nadmierne nagromadzenie się melaniny (hiperpigmentacja) w obrębie dolnej powieki manifestuje się szarym lub niebiesko-szarym zabarwieniem skóry.; jest jedną z głównych przyczyn powstawania cieni wokół oczu[3]. Najczęściej ma podłoże genetyczne, może też rozwijać się w trakcie naszego życia [4]. W efekcie skóra wokół oczu wydaje się mieć brązowe zabarwienie. Na nadmierną produkcję barwnika wpływają też niektóre choroby oraz zmiany hormonalne jak m.in. ciąża, hormonoterapia (np. doustna antykoncepcja) [5-6]. Intensywne pocieranie skóry, jak np w alergiach, atopowym zapaleniu skóry, może powodować mechaniczną aktywację komórek pigmentowych w skórze i wydzielanie barwnika [2,7].

2. Efekt cienia

Wraz wiekiem następuje utrata napięcia skóry, zanik mięśni okrężnych oka, uszkodzenie skóry pod wpływem promieniowania słonecznego oraz utrata objętości policzka.  To wszystko może powodować tzw. efekt cienia (ang. shadow effect); w zależności od warunków oświetlenia cienie wokół oczu pojawiają się lub znikają [6]. Im bardziej wypukła i wybrzuszona powieka dolna, tym większy cień rzucany jest na okolicę podoczodołową [2]. Podobny  efekt brązowej skóry wokół oczu daje zagłębienie biegnące od wewnętrznego kącika oka do środkowej części policzka, zwane doliną łez. Uwidacznia się zazwyczaj wskutek związanej z wiekiem utraty podskórnej tkanki tłuszczowej. Postępujące wiotczenie mięśni i powięzi leżących pod skórą powoduje załamanie się rusztowania dla skóry okolicy oczodołu i policzka – zaburzenie geometrii i powstawanie cienia [2, 4].

3. Widoczne naczynia krwionośne

Starzejąc się tracimy włókna kolagenowe i tkankę tłuszczową. To powoduje, że skóra jest coraz cieńsza, a podskórne naczynia krwionośne – bardziej widoczne. Cienie są bardziej nasilone w wewnętrznym kąciku dolnej powieki. Niektórzy nazywają je zasinieniami, sińcami lub podkowami wokół oczu. Miesiączka, ciąża, stres i zmęczenie organizmu mogą nasilić ich intensywność – dochodzi wtedy do poszerzenia naczyń krwionośnych pod cienką skórą pokrywającą mięsień okrężny oka, nadając skórze ciemny odcień i wrażenie podkrążonych oczu [2, 5-6].

4. Stosowanie niektórych leków

Jedną z przyczyn nadmiernej produkcji melaniny w obrębie skóry powiek jest stosowanie analogów prostaglandyn F_2α  (PGF_2α). Do tej grupy należy m.in. bimatoprost w stężeniu 0,03% [8-9]. Substancje te stosowane są m.in. jako krople obniżające ciśnienie wewnątrzgałkowe w leczeniu jaskry i w postępowaniu przeciwko wypadaniu włosów. Bimatoprost prawdopodobnie nasila produkcję barwnika w melanocytach skórnych i zwiększa transfer jego cząsteczek do naskórka, powodując hiperpigmentację. Ciemne powieki pojawiają się zazwyczaj w okresie 3-6 miesięcy od rozpoczęcia terapii, ale po odstawieniu leku kolor powiek wraca do normy [4,10].

Dodatkowo, bimatoprost i jego pochodne mogą powodować [11]:

• lipodystrofię okołogałkową (zanik komórek tłuszczowych w okolicy okołogałkowej)
• pogłębienie bruzdy górnej powieki (zagłębienia nad gałką oczną)
• retrakcję powiek („podciągnięcie” powiek powodujące uwidocznienie twardówki ponad rogówką). 

5. Przyczyny środowiskowe

Promieniowanie UV reguluje produkcję i gromadzenie się melaniny w obrębie skóry. Zwiększona synteza barwnika rozpoczyna się od kilku godzin do kilku dni po ekspozycji na promieniowanie i sprzyja gromadzeniu barwnika [12]. Brak snu, stres, nadużywanie alkoholu, palenie papierosów też przyczyniają się do nadmiernej pigmentacji okolicy podoczodołowej, choć nie są potwierdzone naukowo [4].

Ciężko ustalić jedną przyczynę pojawiających się cieni pod oczami, każdy przypadek należy rozważyć indywidualnie. Jedno jest pewne – warto zidentyfikować skąd biorą się przebarwienia pod oczami, aby móc z nimi walczyć. Choć wszyscy uwielbiamy pandy, niekoniecznie musimy się do nich upodabniać 😉

O tym, jak pozbyć się cieni pod oczami napisałam tu 🙂

Bibliografia:

1. Kontochristopoulos G, Kouris A, Platsidaki E et al. Combination of microneedling and 10% trichloroacetic acid peels in the management of infraorbital dark circles. Journal of Cosmetic and Laser Therapy. 2016;18(5):289-292. doi:10.3109/14764172.2016.1157363
2. Roh M, Chung K. Infraorbital Dark Circles: Definition, Causes, and Treatment Options. Dermatologic Surgery. 2009;35(8):1163-1171. doi:10.1111/j.1524-4725.2009.01213.x
3. Xu T, Li Y, Chen J, Gao X, Chen H. Treatment of infraorbital dark circles using 694-nm fractional Q-switched ruby laser. Lasers Med Sci. 2016;31(9):1783-1787. doi:10.1007/s10103-016-2050-4
4. Sarkar R, Ranjan R, Garg G. Periorbital Hyperpigmentation: A Comprehensive Review. J Clin Aesthet Dermatol. 2016;(Jan; 9(1):49–55.
5. Sarkar R, Das A. Periorbital hyperpigmentation: What lies beneath?. Indian Dermatol Online J. 2018;9(4):229. doi:10.4103/idoj.idoj_303_17
6. Friedmann D, Goldman M. Dark Circles. Clin Plast Surg. 2015;42(1):33-50. doi:10.1016/j.cps.2014.08.007
7. Al-Aboosi M, Abalkhail A, Kasim O et al. Friction melanosis: a clinical, histologic, and ultrastructural study in Jordanian patients. Int J Dermatol. 2004;43(4):261-264. doi:10.1111/j.1365-4632.2004.01606.x
8. Karsliloglu M, Hosal M, Tekeli O. Periocular changes in topical bimatoprost and latanoprost use. Turk J Med Sci. 2015;45:925-930. doi:10.3906/sag-1405-23 
9. Duman N, Duman R, Yavaş G et al. Periocular mexametric melanin and erythema indexes in adult glaucoma patients treated with topical prostaglandin analogs. Cutan Ocul Toxicol. 2016;36(1):9-11. doi:10.3109/15569527.2016.1140179
10. Kapur R. Bimatoprost-Induced Periocular Skin Hyperpigmentation. Archives of Ophthalmology. 2005;123(11):1541. doi:10.1001/archopht.123.11.1541
11. Kucukevcilioglu M, Bayer A, Uysal Y, Altinsoy H. Prostaglandin associated periorbitopathy in patients using bimatoprost, latanoprost and travoprost. Clin Experiment Ophthalmol. 2013;42(2):126-131. doi:10.1111/ceo.12163
12. D’Orazio J, Jarrett S, Amaro-Ortiz A, Scott T. UV Radiation and the Skin. Int J Mol Sci. 2013;14(6):12222-12248. doi:10.3390/ijms140612222