Zauważyliście w czasie pandemii nasilony trądzik na brodzie, w okolicy ust czy nosa? Nie jesteście sami! Te zmiany na skórze to prawdopodobnie maskne (mask + acne), czyli rodzaj trądziku mechanicznego spowodowanego tarciem maseczki o skórę. Bo przecież nie wszyscy bohaterowie noszą pelerynę, ale wszyscy noszą maseczki, i to już ponad rok.
Słowo „maskne” zobaczyłam na instagramie i muszę przyznać, że jest naprawdę nośne. Do 02.04.2021r #maskne znalazł się w niemal 150 tysiącach postów. Wyobraźcie sobie moje zdziwienie, gdy znalazłam je również na Pubmed – na temat maskne powstało do tej pory 9 artykułów naukowych, część z nich oparta na badaniach obserwacyjnych.
Co to jest maskne?
Ten rodzaj trądziku jest spowodowany miejscowym, krótkotrwałym podrażnianiem skóry twarzy np. poprzez noszenie maseczek. Wraz z biegiem czasu te powtarzające się otarcia prowadzą do powstania stanu zapalnego [1]. Warto dodać, że problem ten wcale nie pojawił się wraz z początkiem pandemii COVID-19. Wcześniej dotyczył personelu medycznego i m.in. sportowców noszących kaski.
Gdzie pojawia się maskne?
W obszarach zakrytych maską – na szczęce, policzkach, nosie, brodzie i wokół ust. Rejon ten nazywamy O-zone [1]. Możecie prześledzić go na obrazku.
Nie miałaś/miałeś wcześniej trądziku? Nie szkodzi!
Maskne nie wybacza. To prawda, że może występować u osób, które cierpią lub cierpiały na trądzik pospolity. Ale występuje też „de novo” u osób, którym wcześniej trądzik nie spędzał snu z powiek i nie miały problemów z cerą. Maskne może odnosić się też do zaostrzeń innych schorzeń, takich jak m.in. trądzik różowaty, łojotokowe zapalenie skóry lub okołowargowe zapalenie skóry [2].
Jak powstaje maskne?
Aby działać prawidłowo, maseczka musi przylegać do skóry twarzy. W związku z tym gromadząca się pod nią para wodna powoduje wzrost wilgotności – a to skutkuje zatykaniem porów [2].
Noszenie maski tekstylnej powoduje wzrost temperatury skóry. Miejscowa zmiana temperatury może też wpłynąć na szybkość wydzielania łoju – podniesienie temperatury o 1°C daje wzrost wydzielania łoju o 10% [3].
Zmiana temperatury, zmiana pH, wzrost wilgotności skóry pod maseczką – to wszystko prowadzi do zaburzeń mikrobiomu skóry. Skóra nagle doświadcza innych warunków niż te, do których była przyzwyczajona [2].
Noszenie maseczek może też powodować miejscowy ucisk na pory w skutek przedłużającego się miejscowego ucisku. Pocieranie skóry przez maseczkę może też wywołać kontaktowe zapalenie skóry [2].
Kryteria rozpoznania maskne
To nie jest tak, że każda zmiana skórna pod maseczka może być od razu maskne. Oj nie nie, maskne ma swoje wymagania. W jednym z naukowych opracowań tego tematu znalazłyśmy przykładowe kryteria rozpoznania [1]:
- wystąpienie trądziku w ciągu 6 tygodni od regularnego noszenia maseczki lub zaostrzenie trądziku na obszarze objętym maską, oraz
- wykluczenie innych potencjalnych rozpoznań różnicowych, takich jak okołowargowe zapalenie skóry, łojotokowe zapalenie skóry i trądzik różowaty.
10 metod na walkę z maskne
Maskne nie jest przeciwwskazaniem do noszenia maseczek! Czym są zmiany skórne w porównaniu do ryzyka zagrożenia zdrowia i życia spowodowane zakażeniem koronawirusem SARS-CoV-2? Maskne potrafi jednak nieco uprzykrzyć życie, w związku z tym lepiej mu zapobiegać.
- Dokładnie umyj ręce przed założeniem maski i nie dotykaj jej dłońmi podczas noszenia.
- Maski jednorazowe nosimy tak, jak sama nazwa sugeruje – jeden raz. Te maseczki, które nadają się sterylizacji, sterylizujemy w odpowiednich warunkach [5].
- Nosisz maseczki materiałowe? Niestety, one nie zapobiegają zakażeniu koronawirusem SARS-CoV-2. Jeśli je stosujecie jako część podwójnej ochrony, to pamiętajcie o codziennym praniu maseczki w wysokiej temperaturze.
- Myj twarz delikatnymi emolientami, czyli preparatami dającymi efekt zmiękczenia, wygładzenia i nawilżenia skóry [6,7]. O preparatach emoliencyjnych pisałyśmy w artykule o suchej skórze dłoni.
- Nawilżaj skórę po jej oczyszczeniu. Zapobiegniesz przeznabłonkowej utracie wody (TEWL) i poprawiasz integralność bariery skórnej. Przykładami środków nawilżających, które zmniejszają TEWL bez podrażniania są np. hialuronian sodu i kwas poliglutaminowy. Lepiej wybrać serum, mgiełkę lub krem niż maść [4].
- Unikaj preparatów zawierających kwas mlekowy i mocznik – oddziałują one z potem i wilgocią, zmieniają one pH skóry pod maseczką i powodują drażniące kontaktowe zapalenie skóry [4].
- Tamara Searle z zespołem rekomendują stosowanie produktów zawierających składniki regulujące wydzielanie sebum, takich jak np. L-karnityna czy nikotynamid. Może też pomóc miejscowo stosowany nikotynamid, który ma działanie przeciwzapalne i zmniejsza produkcję sebum [2].
- Uważaj, jaki krem z filtrem stosujesz. Chemiczne filtry przeciwsłoneczne w kontakcie ze spoconą i wilgotną skórą pod maseczką mogą ulec fotodegradacji i wywołać uczulenie. Wodoodporne filtry przeciwsłoneczne zawierające dużo substancji lipofilowych zwiększają skłonność do zatykania się ujść gruczołów łojowych w skórze.
- Jeśli chcecie stosować maseczki materiałowe, to zwróćcie uwagę, by wykonana była z UPF – materiału chroniącego przed promieniowaniem UV. Dzięki temu zapewnicie ochronę przeciwsłoneczną dolnej części twarzy i nie będzie musieli nakładać na nią kremów z filtrem.
- Daj skórze czasem odetchnąć. Unikaj ciężkiego, wielowarstwowego makijażu. W szczególności pod maską! Łatwo powiedzieć, wiem.. Ale Wasza skóra się za to odwdzięczy 😉 Jeśli jednak chcesz nakładać makijaż – zachęcam do stosowania produktów beztłuszczowych.
Jeśli mimo naszych porad nie możesz sobie poradzić z maskne, skontaktuj się z lekarzem dermatologiem.
Bibliografia:
- Teo WL. Diagnostic and management considerations for “maskne” in the era of COVID-19. J Am Acad Dermatol. 2021;84(2):520-521.
- Searle T, Ali FR, Al-Niaimi F. Identifying and addressing “Maskne” in clinical practice. Dermatol Ther. 2021 Jan;34(1):e14589.
- Narang I, Sardana K, Bajpai R, Garg VK. Seasonal aggravation of acne in summers and the effect of temperature and humidity in a study in a tropical setting. J Cosmet Dermatol. 2019;18(4):1098‐1104.
- Teo WL. The “Maskne” microbiome – pathophysiology and therapeutics. Int J Dermatol. 2021 Feb 12:10.1111/ijd.15425. Epub ahead of print.
- Stanford AIM Lab COVID-19 Evidence Service Report
- Lodén, M. Role of Topical Emollients and Moisturizers in the Treatment of Dry Skin Barrier Disorders. Am J Clin Dermatol 4, 771–788 (2003).
- Nolan K, Marmur E. Moisturizers: reality and the skin benefits. Dermatol Ther. 2012;25(3):229–233.
