Cellulit w pytaniach i odpowiedziach

Ach ten cellulit… która z nas się z nim nie zmaga? Ma go aż 80-90% kobiet [1]! Pewnie niejedna z Was chce się dowiedzieć, jak się go pozbyć, i czy w ogóle jest to do zrobienia. O tym piszemy tutaj (mały sneak peek – da się!). Dzisiaj poznamy podstawy konieczne dla zrozumienia metod leczenia 🙂

1. Kiedy świat po raz pierwszy usłyszał o cellulicie?

Cellulit został opisany po raz pierwszy na początku XX wieku. Inaczej nazywamy go skórką pomarańczową lub “cottage cheese” [2].

2. Jak wygląda cellulit?

Jest to nierówna, pofałdowana powierzchnia skóry, charakteryzująca się obecnością guzków i zgrubień [3].

3. Cellulit a cellutitis – czy to to samo?

Nie! Cellulitis to zapalenie skóry i podskórnej tkanki łącznej, najczęściej wywołane przez infekcję bakteryjną. Objawy to m.in. silne zaczerwienienie i bolesność skóry, pojawia się też uczucie pieczenia [4].

Cellulit to nie choroba, tylko niemalże normalne, niezapalne zjawisko degeneracyjne. Wgłębienia skóry występują fizjologicznie i przeszkadzają nam tylko w aspekcie estetycznym. 

4. Gdzie może występować cellulit?

Może on dotknąć tych obszarów ciała, gdzie występuje podskórna tkanka tłuszczowa. Najczęściej jednak spotykany jest na nogach – zewnętrznej części ud – i na pośladkach. Rzadziej zaobserwujemy go wokół pępka, na piersiach, na rękach (tylnej części ramion), na szyi oraz na łydkach [2].

5. Jak powstaje cellulit?

Na powstawanie cellulitu składają się predyspozycje genetyczne, zaburzenia metaboliczne i biochemiczne. Nie ma prostej odpowiedzi na to pytanie, hipotez jest wiele i wciąż są ewaluowane. Oto niektóre z nich. 

Gospodarka hormonalna

Co może gołym okiem na to wskazywać? Fakt, że cellulit zaczyna się pojawiać po okresie dojrzewania. Zaostrzają go m.in. ciąża, karmienie piersią, miesiączkowanie. Możemy winić za to estrogeny – stymulują lipazę lipoproteinową i utrudniają lipolizę, przez co rozkład tkanki tłuszczowej jest utrudniony i dochodzi do jej przerostu [3]. Nasilenie syntezy tłuszczu wpływa na przerost komórek tłuszczowych, zmiany ich kształtu i wielkości ;( 

Przegrody łącznotkankowe

Prostopadle do powierzchni skóry istnieją włókniste przegrody zbudowane z kolagenu (widoczne na zdjęciu “septae”). Ich grubość jest różna, a rozmieszczenie niesymetryczne. Im bardziej stwardniałe są te przegrody i większa jest ich ilość, tym bardziej widoczny cellulit. Do pogrubienia i stwardnienia przegród predysponuje utrzymujący się obrzęk, zastój w naczyniach krwionośnych i niedotlenienie [5]. Podczas stania, szczypania lub w wyniku aktywnych skurczów mięśni tłuszcz otaczający te przegrody „wystaje na zewnątrz” – tworzą się tzw. przepukliny tłuszczu. Daje to obraz wgłębień i uwypukleń w skórze [6]. Aby łatwiej było to sobie wyobrazić, można to porównać do tzw. gniotka antystresowego (nie, to nie jest wpis sponsorowany ;P).

źródła: link, link.

Komórki tłuszczowe, czyli adipocyty

Adipocyty w obszarze podatnym na powstawanie cellulitu zachowują się inaczej, niż w innych obszarach ciała 🙁 Są bardziej odporne na lipolizę, czyli rozkład tłuszczów. Komórki tłuszczowe w udach i pośladkach mają dużą ilość receptorów (a dokładniej – receptorów adrenergicznych), które przeciwdziałają ich rozkładowi [7,8].

6. Czy mężczyźni mają cellulit?

Rzadko, ale tak! Cellulit występuje u 2% mężczyzn [6]. Uważa się, że krążące androgeny mogą hamować jego powstawanie. Gdy androgenów jest za mało, czyli np. wtórnie do estrogenowej terapii raka prostaty, zespołu Klinefeltera czy też kastracji, może pojawić się cellulit [5].

Ponadto, tkanka łączna w okolicach ud i pośladków jest u mężczyzn ułożona w inny wzór niż u kobiet. Pamiętacie przegrody, o których pisałyśmy wcześniej? U mężczyzn występuje krzyżująca się struktura włókien i utrudnione jest tworzenie się grubych przegród włóknistych i wnikanie tłuszczu z tkanki podskórnej do skóry [2]. Przyznacie, że to niesprawiedliwe ;(

7. Jakie są przyczyny powstawania cellulitu?

Niestety, nie mamy wpływu na większość czynników sprzyjających powstawaniu cellulitu. Płeć, wiek, predyspozycje genetyczne czy rasa są niezależne od nas. Istnieje jednak kilka czynników, na które mamy wpływ i możemy sprawić, że cellulit będzie bardziej lub mniej widoczny [7,9,10]. Jesteście ciekawe, co do nich zaliczamy? 

a. Czynniki, na które nie mamy wpływu

• płeć – kobiety;

• wiek – normalne zmiany fizjologiczne i anatomiczne zachodzące po okresie dojrzewania. Niestety, może wystąpić w młodym wieku. Ścieńczenie naskórka zachodzące wraz z wiekiem nasila jego intensywność;

• predyspozycje genetyczne;

• rasa – występuje częściej u kobiet rasy białej niż u Azjatek czy Afroamerykanek; 

b. Czynniki, na które mamy wpływ

• podskórna tkanka tłuszczowa – gdy jej więcej, cellulit jest bardziej widoczny. Fakt występowania cellulitu nie zależy od masy ciała, mają go nawet modelki w rozmiarze XXS. Ale zwiększenie masy ciała, nadwaga i otyłość, sprawią, że będzie łatwiej zauważalny;

• dieta;

• siedzący tryb życia – długotrwałe siedzenie i / lub stanie może utrudniać krążenie krwi, powodując zastój i zmiany mikrokrążenia w obszarze podatnym na cellulit. Dochodzi do wtórnego niedotlenienia i niedokrwienia tkanki tłuszczowej. Odpowiadając na pytanie czy bieganie zwalcza cellulit – tak, może zmniejszyć jego widoczność 🙂

• ciąża – gwałtowny wzrost niektórych hormonów, takich jak prolaktyna i insulina, oraz wzrost ogólnej objętości płynów ustrojowych i ich zatrzymanie oraz lipogeneza mogą stymulować cellulit;

• alkohol – spożycie alkoholu stymuluje lipogenezę i prowadzi do odwodnienia organizmu, skutkując niewłaściwym i nadmiernym magazynowaniem tłuszczów;

• tytoń – palenie papierosów powoduje znacznie większe ilości wolnych rodników w organizmie i skurcz małych naczyń krwionośnych. Skutek: miejscowe zaburzenia mikrokrążenia.

8. Cellulit a antykoncepcja

Tabletki antykoncepcyjne mogą nasilać cellulit. Wynika to ze zmian w gospodarce hormonalnej. Ciąża, zmiany w cyklu miesiączkowym, stosowanie antykoncepcji i hormonalnej terapii zastępczej prowadzi do zmiany stężenia estrogenu i struktury kolagenu [2,3]. Poza tym, estrogen sprzyja gromadzeniu tłuszczu, o czym przeczytacie w punkcie 6 🙂

9. Jak dieta wpływa na cellulit?

Dieta bogata w węglowodany może powodować hiperinsulinemię. Prowadzi to do wzrostu zawartości tłuszczu w organizmie, zwiększając w ten sposób rozwój cellulitu. Podobny efekt mają produkty o dużej zawartości soli i konserwantów [10].

10. Jakie są stopnie zaawansowania cellulitu?

Istnieje wiele klasyfikacji cellulitu, można się w nich nieco pogubić. Przedstawiamy jedną z nich, na którą często powoływały się prace naukowe – dzielącą go na cellulit 1-, 2-, 3-go stopnia zaawansowania [6].

PS. Cellulit zawsze ocenia się pozycji stojącej 😉 

11. Co wygląda podobnie do cellulitu?

Trzeba uważać, aby nie pomylić cellulitu z niżej wymienionymi jednostkami chorobowymi:

• lipoatrofia – zanik podskórnej tkanki tłuszczowej – może występować jako wynik urazu, pourazowa martwica tłuszczu, po zastrzykach sterydowych lub podczas usunięcia nadmiernej ilości tkanki podskórnej podczas liposukcji [6].  
• uogólniony obrzęk, obrzęk limfatyczny, otyłość –  w wyniku upośledzonego mikrokrążenia i drenażu limfatycznego na powierzchni skóry można zauważyć naprzemienne wgłębienia i wyniosłości.
• występujące pod pośladkami wybrzuszenia lub fałdy, nazywane często „banana roll”, są wynikiem obecności podpośladkowych pasm powięziowych, które uwydatniają obecną poniżej pośladków tkankę tłuszczową [11].

12. Czy cellulit zniknie po utracie masy ciała?

I tak i nie. To prawda, że w większości przypadków utrata masy ciała wiąże się ze zmniejszeniem widoczności cellulitu. Nie jest to jednak reguła. Czasem nagła utrata wielu kilogramach może mieć odwrotny skutek, skóra staje się bardziej luźna i może dojść do uwydatnienia cellulitu [12].

13. Jak inaczej mówi się na cellulit?

Słowo “cellulit” brzmi złowrogo i jest znane każdej z nas. A jakie są jego inne, mniej znane nazwy [2]?

• lipodystrofia ginekomastyczna,
• liposkleroza guzkowa,
• panikulopatia obrzękowo-zwłóknieniowo-stwardnieniowa,
• panikuloza,
• obrzęk tłuszczowy,
• dermopanniculosis deformans,
• status protrusus cutis.

W tym poście odpowiadamy na pytanie, które zadawałyście najczęściej – JAK GO LECZYĆ? Temat jest tak obszerny, że postanowiłyśmy napisać o tym osobny post. Opowiemy o wszystkich metodach leczenia, od kremów antycellulitowych do zabiegów chirurgicznych. Co, jak i na jak długo działa? Zapraszamy do przeczytania!

Bibliografia

1. Pavicic T, Borelli C, Korting HC. [Cellulite–the greatest skin problem in healthy people? An approach]. J Deutsch Dermatol Ges 2006; 4: 861–70.

2. Friedmann D, Vick G, Mishra V. Cellulite: a review with a focus on subcision. Clin Cosmet Investig Dermatol. 2017;Volume 10:17-23.

3. Rossi A, Vergnanini A. Cellulite: a review. Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology. 2000;14(4):251-262.

4. Zerini I, Sisti A, Cuomo R et al. Cellulite treatment: a comprehensive literature review. J Cosmet Dermatol. 2015;14(3):224-240.

5. Avram M. Cellulite: a review of its physiology and treatment. Journal of Cosmetic and Laser Therapy. 2004;6(4):181-185.

6. Davis D, Boen M, Fabi S. Cellulite. Dermatologic Surgery. 2019;45(9):1171-1184.

7. Khan MH, Victor F, Rao B, Sadick NS. Treatment of cellulite: part II. Advances and controversies. J Am Acad Dermatol 2010;62:373–6;

8. Hexsel D, Mazzuco R. Cellulite. Update in Cosmetic Dermatology. 2013:21-32.

9. Rao J, Gold MH, Goldman MP. A two-center, double-blinded, randomized trial testing the tolerability and efficacy of a novel therapeutic agent for cellulite reduction. J Cosmet Dermatol 2005;4:93– 102.

10. Tokarska K, Tokarski S, Woźniacka A, Sysa-Jędrzejowska A, Bogaczewicz J. Cellulite: a cosmetic or systemic issue? Contemporary views on the etiopathogenesis of cellulite. Advances in Dermatology and Allergology. 2018;35(5):442-446.

11. Aiache A. Gluteal Recontouring With Combination Treatments: Implants, Liposuction, and Fat Transfer. Clin Plast Surg. 2006;33(3):395-403.

12. Smalls L, Hicks M, Passeretti D et al. Effect of Weight Loss on Cellulite: Gynoid Lypodystrophy. Plast Reconstr Surg. 2006;118(2):510-516.